Vertaaltools en meertalige apps
Bots je op taalbarrières in de hulpverlening? Dan heb je verschillende opties om je communicatie te ondersteunen. Zo kan je opteren om eenvoudig Nederlands te spreken of kan je hulp van derden inschakelen. Daarnaast kan je gebruik maken van vertaaltools en meertalige apps. Wanneer zet je die best in? En welke tools bestaan er allemaal?
Een vertaaltool is een tool die helpt om een eenvoudige boodschap te vertalen. Als dit gaat om een applicatie op een computer, tablet of smartphone spreken we van een vertaalapp. Meertalige apps zijn apps die inhoud aanbieden in verschillende talen.
De publicatie digitaal wijzer communiceren met anderstaligen in de zorg, ontwikkeld in 2021 door MATCHeN, toont wanneer hulpverleners deze hulpmiddelen kunnen inzetten en wanneer beter niet. Op basis van de wijzer vind je hieronder ook een overzicht van bestaande tools.
Wanneer zet je meertalige apps in?
Wanneer een gesprek in eenvoudig Nederlands hapert
- Elk gesprek is een mogelijkheid voor de gesprekspartner om het Nederlands te oefenen. Wanneer een gesprek in eenvoudig Nederlands lukt, is het daarom beter om geen app in te zetten om alle zinnen afzonderlijk te vertalen.
- Wel kan je apps inzetten ter ondersteuning wanneer het gesprek hapert. Af en toe een moeilijk woord of korte zin in de taal van de gesprekspartner opzoeken of je mondelinge boodschap visueel ondersteunen met afbeeldingen of een video, kan ervoor zorgen dat die alles goed begrijpt en er geen andere hulpmiddelen nodig zijn.
Wanneer er geen/beperkte gemeenschappelijke taal is
- Je kan vertaalapps ook inschakelen om een eenvoudig en praktisch gesprek te voeren wanneer er geen of beperkte gemeenschappelijke taal is.
- Een algemene vertaalapp kan je bijvoorbeeld gebruiken om te vragen of de cliënt iemand kan opbellen die het gesprek kan vertalen of als het goed is dat je een tolk contacteert.
- Met een zorggerelateerde vertaalapp kan je ook een beperkte anamnese afnemen, bijvoorbeeld vragen of de cliënt pijn heeft, de pijn kan scoren en de plaats van de pijn aanduiden.
- Themagerichte meertalige apps kunnen je helpen cliënten te informeren. Ze kunnen ingezet worden tijdens het overleg en vaak kan je de link ook meegeven om de informatie thuis nog eens na te lezen of te beluisteren.
Wanneer zet je meertalige apps best NIET in?
Voor complexe gesprekken, nuances of lange gesprekken
- Voor complexe gesprekken, nuances of lange gesprekken in dialoogvorm vormen apps vaak niet de beste oplossing. Voorbeelden zijn een slechtnieuwsgesprek of de opvang na een traumatische gebeurtenis.
- Ook in deze situaties kunnen apps de ‘best mogelijke oplossing’ zijn, bijvoorbeeld wanneer een tolk niet beschikbaar is op het moment dat het gesprek moet worden gevoerd of wanneer de gesprekspartner de aanwezigheid van een derde weigert.
Wanneer een foute vertaling gevaarlijk is
- Een voorbeeld is het uitleggen van insulinetoediening, waarbij een verkeerde toepassing levensbedreigend kan zijn.
- Bij een algemene vertaalapp zoals bijvoorbeeld Google Translate is de kans dat je zin niet correct wordt vertaald te groot.
- Bij meertalige themagerichte apps is de informatie vaak wel zo opgesteld dat ze eenduidig en correct wordt begrepen. Wees bij dit soort apps bedachtzaam of de inhoud kwalitatief is vooraleer je ze in dergelijke gesprekken inzet.
Overzicht tools en apps
Algemene vertaalapps
- Voordelen: eenvoudig in te zetten, intuïtief in gebruik, sommige apps kunnen ook documenten en zelfs foto’s vertalen.
- Nadelen: deze tools nemen niet specifiek de context van de zorg mee. Vertalingen zijn mede daardoor niet steeds helemaal correct, maar vaak weet de gesprekspartner wel wat je wil zeggen.
- Apps:
Zorggerelateerde vertaalapps
- Voordelen: deze apps vertalen boodschappen vrij betrouwbaar omdat de zorgcontext tijdens het vertaalproces werd meegenomen. Bovendien gebeurt het vertalen en inspreken van de zinnen vaak door sociaal tolken en/of native speakers, vaak met ervaring in de zorg.
- Nadelen: in vergelijking met algemene vertaalapps is het aantal vertalingen in zorggerelateerde apps wel een stuk minder, wat de flexibiliteit van het gesprek beperkt.
- Apps
Visueel ondersteunende meertalige apps
- Voordelen: Foto’s, tekeningen en pictogrammen kunnen op een eenvoudige, eenduidige en cultuursensitieve wijze een boodschap ondersteunen. Dit is vooral het geval bij praktische en eenvoudige boodschappen. Wanneer je het visuele materiaal inzet in combinatie met eenvoudig Nederlands zorgt dit bovendien voor een goede oefenkans Nederlands. Kan je de informatie ook meegeven of doorsturen, dan kan de patiënt dit later opnieuw bekijken als geheugensteun.
- Apps
- BABADADA
- Je kan ook deze visuele hulpmiddelen inzetten bij communicatie over gezondheid
Meertalige apps verbonden aan een thema
- Themagerichte meertalige apps bieden informatie aan over een specifiek onderwerp, zoals zwangerschap, medicatie, organisatie van de gezondheidszorg, etc.
- De manier waarop meertalige informatie wordt aangeboden kan heel verschillend zijn. Het kan een vertaalde tekst zijn, al dan niet ondersteund door audio. Het kan ook gaan om filmpjes, podcasts of afbeeldingen op maat van de patiënt.
- Apps:
- Gezondheid & medicatie: Meertalige apps over gezondheid & medicatie
- Corona: Crisis Information Translated
- Gender, seksualiteit & relaties: Zanzu, MATCHeN
- Vluchtelingen & asielzoekers: FedasilInfo
- Zwangerschap & geboorte: Zero Mothers Die
MATCHeN. (2021). Digitaal wijzer communiceren met anderstaligen in de zorg.