It takes a society to heal war trauma: psychische zorg aan (Oekraïense) vluchtelingen
Januari 2023
Op 24 februari 2022 escaleerde de situatie tussen Rusland en Oekraïne. De oorlogssituatie zorgde voor een vluchtelingenstroom van Oekraïners over heel Europa. Niet alleen was de warmte en solidariteit groot, ook kwamen er heel wat nieuwe hulpvragen naar boven. Hiervoor breidde Solentra hun helpdesk uit, zodat deze ook toegankelijk werd voor Oekraïners. Kom in het artikel meer te weten over wat Solentra allemaal doet en met welke vragen je bij hen terecht kan.
Wat doet Solentra?
“Solentra is ontstaan vanuit de afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie van het UZ Brussel om geestelijke gezondheidszorg toegankelijker en cultuursensitiever te maken voor mensen met een migratieachtergrond. In de loop der jaren zijn we ons gaan specialiseren in de behandeling van oorlogstrauma en psychische problemen die het gevolg zijn van migratie. We richten ons vandaag in hoofdzaak tot mensen met een vluchtelingenachtergrond. Zowel kinderen, jongeren, volwassenen als gezinnen kunnen bij ons terecht.
Ons motto is ‘It takes a society to heal war trauma’. Professionals en vrijwilligers die mensen op de vlucht zorg verlenen of begeleiden, spelen een belangrijke rol in de verwerking van trauma en in het integratieproces. Wij hebben hen nodig om de kans op een succesvolle therapie te vergroten. Naast ons zorgaanbod ondersteunen we daarom ook hulpverleners in de zorg, de integratiesector, het onderwijs enzovoort, met opleiding, advies, tools en innovatieve diensten voor een kwaliteitsvolle hulpverlening of begeleiding die cultuur- en traumasensitief is.”
Jullie ontwikkelden de PACCT®-methodiek, wat houdt dat precies in?
“Mensen met een vluchtelingenachtergrond worden niet of onvoldoende bereikt door de reguliere zorgverlening. Er zijn tal van drempels zoals taal, cultuur, socio-economische problemen of een gebrek aan kennis over de impact van migratie in de reguliere zorg. Om psychische zorg voor die doelgroep toegankelijker en effectiever te maken, hebben we de PACCT-methodologie ontworpen. PACCT staat voor ‘Psychiatry Assisting the Culturally diverse Community in creating healing Ties’, een combinatie van gemeenschapspsychologie en transculturele psychiatrie. Het is een outreachende, aanklampende, empowerende methodiek met respect voor cultuurverschillen waarbij we samen met de cliënten en hun omgeving het probleem definiëren en een oplossing zoeken.”
Hulpverleners kunnen bij jullie terecht met vragen over psychologische steun, hoe zit dat precies in elkaar?
“Alle hulpverleners die mensen met een vluchtelingenachtergrond opvangen, van professionelen tot georganiseerde vrijwilligers en burgers, zijn de beste ‘psychologen van dienst’. Soms hebben hulpverleners echter handvaten nodig, advies rond een bepaalde casus in hun praktijk of willen ze zelf hun verhaal kwijt als de verhalen die ze te horen krijgen te zwaar worden. Zij kunnen terecht op onze gratis helpdesk waar ons team van senior psychologen klaar staat met een luisterend oor en advies. Naar aanleiding van de crisissituatie in Oekraïne staat de helpdesk ook tijdelijk open voor vrijwilligers die Oekraïense vluchtelingen opvangen.
Daarnaast biedt Solentra opleidingen en vormingen aan voor iedereen die in een professionele context werkt met mensen met een vluchtelingenachtergrond. Dankzij de steun van het Europees Fonds voor Asiel, Migratie en Integratie (AMIF) en de POD Maatschappelijke Integratie bieden wij gratis opleiding aan medewerkers en vrijwilligers van OCMW’s of organisaties die in opdracht van een OCMW mensen met een vluchtelingenachtergrond begeleiden. Via dit aanbod reiken we kennis en tools aan om trauma en andere psychische problemen te herkennen en er op een cultuur- en traumasensitieve manier mee om te gaan. Houdt onze website en nieuwsbrief zeker in de gaten voor nieuws over ons opleidingsaanbod voor OCMW’s in 2023.”
Zien jullie specifieke noden bij Oekraïense vluchtelingen?
“De oorlog in Oekraïne bracht aanvankelijk een ongeziene golf van solidariteit op gang bij landen, organisaties en burgers in Europa die Oekraïense vluchtelingen opvangen. Dat warme onthaal is nodig om psychische problemen te voorkomen of opgelopen trauma’s niet te verergeren. Dat geldt trouwens voor alle vluchtelingen.
Sinds maart biedt Solentra via een gratis hulplijn psychologische ondersteuning aan Oekraïense vluchtelingen. Onze psychologen bieden een luisterend oor en reiken tips aan om met stress om te gaan in deze ongewone situatie. Nu de oorlog blijft aanslepen zien we een toename in de ernst van psychische problemen bij Oekraïense vluchtelingen.
Oekraïense vluchtelingen verkeren in meer of minder mate in een toestand van chronische stress, die kan overgaan in acute stress. Stress en slapeloosheid zijn vaak de oorzaak van aandachtsproblemen en belemmeren het verlangen om iets te ondernemen. Daardoor wordt het moeilijk om zich aan te passen aan een nieuwe woonplaats of een nieuwe taal te leren. Dat onvermogen kan zeer frustrerend zijn. Het helpt om in te zien dat dit een normale reactie op een abnormale situatie is.
Voor velen onder hen lijkt het alsof hun leven op pauze staat – ze zijn noch in Oekraïne noch in België. Samen helpen we de focus te verleggen naar het hier en nu, zoeken we naar hulpbronnen en begeleiden we hen in de verschillende fasen van rouw.”
Meer informatie over het aanbod van Solentra?
- Via het aanmeldformulier op de website van Solentra kunnen deskundigen en instellingen cliënten aanmelden.
- Helpdesk voor professionals.
- Hulplijn voor psychologische ondersteuning aan Oekraïense vluchtelingen (via de Infolijn van Vluchtelingenwerk Vlaanderen).
- Gratis opleidingsaanbod voor OCMW’s (e-learnings, webinars, opleiding op locatie, intervisie, community-based consultaties…).
- Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Solentra? Schijf je dan zeker in op hun nieuwsbrief via de website.