Focus op de taalbarrière: een taalbijstandsbeleid in jouw organisatie
April 2022
Wat is een taalbijstandsbeleid? En waarom zou jouw organisatie er één moeten hebben? Trefpunt Odi ging het na bij Els Meerbergen. Zij werkte voor Kom Op Tegen Kanker de 'Gids voor een taalbijstandsbeleid in jouw ziekenhuis' uit.
Jullie nieuwe tool gaat over een taalbijstandsbeleid. Kan je kort toelichten wat dat inhoudt?
"Een taalbijstandsbeleid gaat over het inschakelen van taalondersteuning zoals tolken, intercultureel bemiddelaars of een vertaalcomputer. De meeste ziekenhuizen hebben een taalbijstandsbeleid waarbij ze afspraken of procedures voorzien voor het inschakelen van die taalondersteuning maar we merken dat ze zich niet altijd bewust zijn van de voor- en nadelen van iedere vorm van taalondersteuning. Bovendien verschilt de taalondersteuning vaak per afdeling of per zorgverlener waarbij je terecht komt.
Met onze gids willen we ziekenhuizen helpen om een kwaliteitsvol taalbijstandsbeleid uit te werken. Samen met ziekenhuismedewerkers werkten we aan een stappenplan. Eerst start een ziekenhuis met een duidelijke visie en strategie. Vervolgens maakt ze keuzes in welke taalondersteuning ze aanbiedt in welke situaties. En tenslotte volgt de implementatie waarbij we zorgen dat alle zorgverleners in het ziekenhuis het taalbijstandsbeleid kennen en toepassen. De gids kan zowel directieleden als medewerkers van sociale diensten, diensten kwaliteit of medewerkers communicatie inspireren."
Waarom is het belangrijk om als zorg- en welzijnsorganisatie in te zetten op taalbijstand voor patiënten? Wat zijn de voordelen?
"In een zorgrelatie is het noodzakelijk dat de zorgverlener en de patiënt elkaar goed begrijpen. Enkel door naar elkaar te luisteren en elkaar te begrijpen, kan je als zorgverlener kwaliteitsvolle zorg op maat bieden. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat het wegnemen van taalbarrières in de zorgverlener-patiëntrelatie leidt tot een verlaagd risico op misverstanden, betere informatie-uitwisseling, meer therapietrouw, vermindering van technische onderzoeken en medische fouten en uiteindelijk lagere gezondheidskosten. Ook de zorgverlener zal minder psychosociale stress ervaren. Daarnaast moet je als zorgverlener ook de wet patiëntenrechten naleven en de patiënt informeren en betrekken bij de keuze van de behandeling."
Hoe kan de gids organisaties ondersteunen om te werken aan een taalbijstandsbeleid?
"We zien dat binnen ziekenhuizen vaak gefragmenteerde acties worden ondernomen, dikwijls onder impuls van een geëngageerde medewerker of een dienst waarop veel anderstalige patiënten komen. Met onze gids proberen we ziekenhuizen te stimuleren om een ziekenhuisbreed taalbijstandsbeleid uit te werken waardoor alle patiënten binnen het ziekenhuis, ongeacht op welke dienst ze terecht komen, dezelfde kwaliteitsvolle zorg krijgen.
Onze gids kan hen helpen met het opstarten van dit beleid of kan hen ondersteunen bij het evalueren van hun huidige taalbijstandsbeleid. Daarnaast levert de gids ook heel wat argumenten aan om het belang van taalbijstand te onderstrepen. Er zitten ook heel wat goede voorbeelden in van ziekenhuizen die reeds een uitgebreid taalbijstandsbeleid hebben. Door rekening te houden met de tips en mogelijke valkuilen vergroot je de kans op een succesvolle implementatie."
Kan je nog drie concrete tips meegeven voor organisaties die willen inzetten op een taalbijstandsbeleid?
? "Zorg dat je de steun hebt van je directie. Enkel wanneer zij investeren in personeel en middelen kan je een kwalitatief taalbijstandsbeleid uitwerken. Belangrijk hierbij is de voordelen op langere termijn te benadrukken zoals tijdswinst, correcte diagnoses, minder overbodige onderzoeken,…
? Wees je bewust van de voor- en nadelen van de verschillende manieren van taalondersteuning. Laat tijd en geld niet primeren bij de keuze van de taalondersteuning maar kijk welke taalondersteuning het meest gepast is in de communicatie met de patiënt. Een goede communicatie creëert een betere vertrouwensrelatie met de patiënt en rendeert op langere termijn in je zorgrelatie.
? Zorg dat je een draagvlak hebt binnen je ziekenhuis. Probeer doorheen het proces goed te communiceren over de beslissingen die je neemt. Luister naar mogelijke weerstanden en ga hiermee aan de slag."
