Kinderen & jongeren met een vluchtverhaal

Minderjarige vluchtelingen zijn gewone jongeren in een ongewone situatie: ze vluchten met of zonder familie naar Europa waarbij de redenen waarom en de manier waarop erg kunnen verschillen.

Aankomen in een onbekend land zorgt voor een cultuurschok. Een individu doorloopt verschillende fasen om zich uiteindelijk ‘thuis’ te kunnen voelen in de nieuwe context. Wanneer er trauma’s zijn die verbonden zijn aan de periode voor de migratie en de vluchtroute zelf, kan dit een invloed hebben op het proces. Ook de onzekerheid over een duurzame verblijfsstatus kan een factor zijn om rekening mee te houden in de ondersteuning van deze jongeren (en hun gezin). 

De migratie zal steeds een invloed hebben op het gezin en de dynamieken, of een jongere nu samen met zijn gezin vlucht of alleen en later wordt herenigd met zijn/haar/hun gezin van herkomst. Zo zullen kinderen die naar school gaan op een sneller tempo de taal leren en op die manier sneller ingezet worden om te tolken voor hun ouders. Op termijn kan dit ertoe leiden dat jongeren veel taken van de volwassenen overnemen wat zorgt voor een afhankelijkheid van de ouders naar de kinderen.

Vaak hebben we de neiging om vooral aandacht te besteden aan hoe het leven in het aankomstland verloopt en georganiseerd wordt. We vergeten om te kijken naar wie de jongeren en zijn/haar/hun gezin waren in het land van herkomst. Of wie ze hebben moeten achterlaten en dat ze zich daar zorgen over maken, … Door hier aandacht voor te hebben, kunnen we voorbij het ‘label’ van ‘vluchteling’ kijken en maken we de veerkracht zichtbaar.

Voor niet-begeleide minderjarigen bestaat er gespecialiseerde hulpverlening binnen de jeugdhulp. Achterhalen wat hun noden precies zijn vanuit de focus op het ontwikkelingsperspectief, vormt de bouwsteen van elk begeleidingstraject. Bovendien hebben de minderjarigen een dubbele ontwikkelingstaak: ze moeten opgroeien én een plaats vinden in een vaak compleet andere samenleving.

(Met dank aan OTA Vlaams-Brabant & Brussel).